| Alles verzwijgen. Alles laten zien. In de schilderijen van Theo Voorzaat is de stilte uitgebroken, die unieke stilte die alles aan banden legt wat gevoeld, ervaren en besproken kan worden. Er moet naar gekeken worden, intensief en aandachtig, met hart en ziel. Is het vervreemding, eenzaamheid, onrust of dreiging die je bespeurt in zijn pijnlijk nauwkeurig weergegeven anachronistische taferelen, behuizingen en landschappen? |
|
|
Je ziet reizen met onbekende bestemming, de aarde schroeit en bloeit met
nooit eerder aanschouwde luchtspiegelingen en verschijnselen. Zijn het
bolbliksems, ballonnen gevuld met lachgas, zeepbellen die elk ogenblik
uiteen kunnen spatten, of buitenaardse ruimteschepen?
Op het schilderij Ruimte en Tijd is een (radio?)telescoop hemelwaarts
gericht, voor een kathedraal (aan de werkelijkheid ontleend?) kijken twee
geestelijken neer in een diepe kuil of krater -een van de vele- waar een
werkman aan het graven of spitten is. En rechtsonder zien wij de schepper
van dit universum zelf in een fauteuil een boek lezend, in die stilte
verzonken, die waarschijnlijk scheppend en chaotisch is, en aan alle
gebaren, woorden en talen vooraf gaat.
De Amerikaanse filosoof Norman Brown schreef hierover in zijn boek Love's
Body: 'Vrijheid is vuur, over deze wereld komend door die tot een golvende chaos te herleiden, zoals bij schizofrenie; de chaos die de eeuwige achtergrond van de schepping is. Er is geen heelal, er is geen énige weg. Wij dwalen altijd Verloren in het woud Staande in chaos De oorspronkelijke verwarring Scheppende Een splinternieuwe wereld. God dank dat de wereld niet veilig gemaakt kan worden, voor democratie of wat anders dan ook.' Einde citaat. |
| Theo Voorzaat heeft een eigen weg voor zijn werk bepaald; hij kan niet anders - hij laat zich leiden door beweegredenen die wij niet hoeven of kunnen doorgronden. Fiat lux in the unfucked flux juichte de Engelse dichter Heathcote Williams, die ook vastlegde: Sudden prayers make God jump! |
| En opeens kom je tot het besef, waaraan je als kijker naar Voorzaat's werk blootstaat: een betoverende lichtval die boven de al dan niet verhulde themathiek van de representatie zelf uitgaat, voorbij de afgebeelde situatie, met een zeer natuurgetrouw weergegeven werkelijkheid, naast de wiskundige zeer onwerkelijke hoekige en ronde vormen, die het beeld (aan)vullen en bepalen. De rechthoekige vormen hebben een mythische, post-platonische betekenis -als ik er over ga nadenken, wat niet altijd hoeft!- zeker in de collectieve herinnering, in ons aangebracht sinds de eerste opzienbarende science-fictionfilm Space Odyssey 2000 van Stanley Kubrick, die deze vormen toonde in een voormenselijk tijdperk. De ronde vormen zijn uiteraard vrouwelijk, symbool van vervolmaking en vervulling, uit de aarde komend en in de lucht hangend: de tussentijd die ons bestaan bestiert, tussen geboorte en dood, met alles daarbuiten waar wij nooit iets van zullen weten: het mysterie dat ons omringt en dat wij nooit zullen of kunnen buitensluiten. |
|
| De stilte voorbij. Getuigenissen gaan spreken. 'Kan niet' strijdt met 'Alles kan!' De schilder, de schrijver, de choreograaf, de theatermaker hebben het recht en de onverbloemde plicht, de toeschouwer een beeld voor te houden, dat niet hoeft te stroken met de algemeen aanvaarde opvattingen rond what is real and what is not. Geen zand in de ogen, maar een peilen naar het onpeilbare, archetypische. |
| Ware kunst vereist toeschouwers die aan een half woord genoeg hebben: hier hoort u het: à bon entendeur demi-mot suffit. Ook dien je oog te hebben voor de toenadering, de grondslagen van verstandhouding, de response die elk scheppend mens behoeft. En het gaat hier, dat moge benadrukt worden, om àndere aangelegenheden dan de bits & chips, bytes en hypes, èn apestaartjes, waarin zoveel mensen hun toekomstig heil zien, of denken te vinden. De kunst, en zeker die van Theo Voorzaat, heeft intimiteit nodig, een lieve hemel waarin je je hoofd niet hoeft te stoten aan de alles verminkende en tot clichés reducerende rede, die usurpator van het volledige leven, die vernietiger van al wat intuïtie en mysterie inhoudt. Alles verzwijgen. Alles laten zien. Het antwoord op alles wat niet gevraagd kan worden. Laat de stilte toeslaan, geef je over en geniet van wat Theo Voorzaat je bewustzijn biedt. |
|