BACK     BACK to the exhibition

Weekly Residuum 440 - september 2016 A
© foto en tekst Koen Nieuwendijk

Dames en Heren, Beste Alex,

Alex de Vrede

Voor ik ga doen waarvoor ik hier sta - de tentoonstelling openen - moet ik een op de loer liggend misverstand uit de weg ruimen. Deze week stelde een bezoeker mij de vraag of ik alleen schilders aannam die bollen schilderen. Dat zette me aan het denken. Want inderdaad, hij zag de collectie van Alex de Vrede, hij zag een schilderij van Voorzaat - van oudsher een bolleboos -  en ook nog een stilleven van Walter Leclair met inderdaad ook een glazen bol, en o ja, op dat paneel van Roger Braun, die planeetjes telden toch ook mee? Nu wist hij het zeker. Hij had mijn geheime agenda ontdekt, bollen moesten het worden, bollen zouden het zijn. Het zou slechts een kwestie van tijd zijn voor alle wanden met bollen waren bedekt, en daarna de ruimte ermee gevuld. Maar dat al die kunstenaars dat zo maar op verzoek deden, of waren die ook allemaal van het aanvoelen? Ik kan u geruststellen. Het is niet de morfogenese van Rupert Shelldrake die in het geding is. Ik ben weliswaar dol op bollen, maar tot galerie Bolle Hemel zal het niet komen. Nou moet ik toch weer oppassen, want ik wil nou ook weer niet een van mijn andere kunstenaars frustreren in hun nog niet uitgevoerde plan om, juist ja, nu eens een keer voor de verandering een flinke bol op het doek te smijten. Het blijft dus spitsroeden lopen. Het is merkwaardig hoe iets wat door je hoofd spookt kan samenvallen met een gebeurtenis of ontwikkeling. Toch weer die morfogenese? Ik doel in dit geval op de ontdekking van de planeet ProximusB, die op een afstand van slechts vier en een half lichtjaar van de aarde staat. Met deze vaststelling heeft de mens definitief bezit genomen van het heelal. Dat gestoei met de maan, Mars en Saturnus kon je nog als een vorm van lokaal gedoe beschouwen. Het ging tenslotte niet verder dan ons zonnestelsel. Even tussendoor, gaat er dan echt een tijd komen dat we niet alleen trots zijn op ons eigen land, niet alleen op Europa, maar ook op de aarde, zelfs op ons eigen zonnestelsel? Maar dat heeft nog niet eens een naam! Er mist iets in de logistiek van het komende gemeenschapsgevoel, of moet dat ook al op de schop? Dus laten we eens kijken hoever ProximaB staat in termen van wel of niet bereikbaar voor een mens die zich lekker ouderwets per raket verplaatst. Die afstand van slechts viereneenhalf miljard lichtjaar genereert toch een beetje een gevoel van om de hoek. Maar de mens twijfelt nog. Valt er echt te komen, is de onderliggende vraag. We zullen zien. De snelheid van het licht bedraagt ongeveer 300.000 km per seconde. Dat is ongeveer een miljard km per uur, vier en een half lichtjaar telt 39.420 uur. Stel nou dat er een krachtbron wordt ontwikkeld, die op straling en licht werkt, en aangenomen dat er mede gebruik wordt gemaakt van de zwaartekrachtvelden van te passeren planeten, dan is in de techniek alvast voorzien. De volgende vraag is of er mensen bereid zijn hun hele leven in een raket door te brengen - vast wel -  en daarna aan hoeveel versnelling gedurende langere tijd je die kunt blootstellen. Langere tijd betekent dan bijvoorbeeld een kwart van een mensenleven, dus zeg 25 jaar. Wat we vervolgens willen weten is welke door een mens te verdragen snelheid in dit tijdsbestek is te bereiken. Ik zou zeggen, dat valt best mee, de druk die de versnelling oplevert vervangt eenvoudig de zwaartekracht. Voor verblijf in de ruimte in feite een gezonde oplossing. Ik ga verder met de berekening. Een langdurige versnelling van duizend kilometer per uur zal dus niet tot problemen leiden. De raket vliegt dan na honderd uur honderduizend km per uur. Na een jaar wordt dat 365 x 24= 8760 x 1000 km = 8.760.000 km per uur. Na tien jaar is dat bijna 90 miljoen km per uur. Kijk, dan komen we in de buurt van een overbrugbare tijdsspanne. Immers de snelheid van het licht is ongeveer een miljard km per uur, dan doe je er met een snelheid van 90 miljoen km per uur elf keer zo lang over, dus 11 x 4,5 jaar is afgerond 50 jaar. Dat is dus te doen. Nog even wat harder en er is is bij leven en welzijn tijd over voor de terugreis. En dit is nog maar één van de vele gedachten en associaties waar de schilderijen van Alex de Vrede toe kunnen leiden. Maar vreest u niet, ik ben niet van plan een galerie te openen op ProximaB. Ik blijf lekker hier, en hoop nog vele jaren te doen wat ik nu doe: de tentoonstelling voor geopend verklaren. Koen Nieuwendijk

BACK