BACK
Weekly Residuum 451 - augustus 2025 A
| "Pijn" |
Anneke van Brussel, "Pijn" - 2015 olieverf/paneel, 30 x 35 cm
Deze link voert naar haar dubbeltentoonstelling
"het IJ in de Mist" en "Eeuwigheid Indachtig",
nog tot 24 augustus in Galerie Lieve Hemel
|
Kunst uitleggen, ik heb er jaren mee geworsteld. De vraag wordt zo makkelijk gesteld, de vraag is ook o zo begrijpelijk, maar het zoeken naar de juiste woorden kon me tot wanhoop drijven, en dat met een vriendelijke glimlach op het gelaat. En dan de tekstjes die ik vroeger produceerde. Ik heb daar eens een paar heren er hun cynische gal over horen uitspuwen, zonder dat zij wisten dat de dader meeluisterde. Voorzover ik me herinner verschool ik me mentaal achter enig dedain, maar met de kennis van nu kan ik gul zijn met mijn vergevingsgezindheid, want ze hadden gelijk. De omslag kwam toen ik ontdekte dat als ik mijzelf tijdens mijn overpeinzingen - vanaf een wolkje, zoals het me voorkwam - op een raakpunt betrapte en het met een mentaal vlindernet als trofee veilig stelde, de zinnen er daarna bijna moeiteloos uitfloepten. Ik geef toe, dit is wat geromantiseerd, er komt altijd weer een moment dat het zwoegen is geblazen, of dat het rode potlood van de zelfcensuur, of het killen van de darlings dominant op de agenda staat. Als Rataplan, hier om de hoek, een hoekje had voor voortijdig afgedankte gedachten, dan was ik daarvoor een goede leverancier. Tegen betaling van een dosis opluchting die zij de getroffenen vervolgens leveren, wat overigens onmiddellijk een ander dilemma oplevert, want zou u willen dat derden aan de haal gaan met uw in schoonheid gestorven maar daarom niet minder geniale gedachtenfrutsels? Maar toch bleven er nog hordes over. Ik heb nog al eens de neiging ergens in geschrifte op te willen reageren, maar de keren dat het blijft bij een niet verzonden concept zijn niet te tellen. Al schrijvend ontdekte ik dat elk forum, elk auditorium zijn eigen aura, zijn eigen dynamiek, zijn eigen emotioneel universum heeft. Mis je dat, dan, zo heb ik geleerd, wordt je tekst niet begrepen. Ik heb een compromis gesloten met mezelf. Ik blijf hardnekkig stukkies schrijven, ook al voorvoel ik dat ik ze niet zo kan boetseren dat ze enig bereik zullen hebben. Het doet namelijk en gelukkig aan het plezier van het schrijven weinig af. Het voorafgaande werd me ingegeven door het paneeltje “Pijn” van Anneke van Brussel, zie bijgaande foto. Het spreekt me al langer aan, maar vandaag passeerde ik het weer eens, en plots zag ik de discrepantie van de onuitlegbaarheid van zoiets eenvoudigs als één maagdelijk witte kom, qua vorm met een lichte vertekening als wil die zich moeizaam oprichten, samenspannend met één eenvoudig woord als titel, die mij de ruimte geven om mijn machteloosheid te uiten, terwijl ik tegelijkertijd denk dat u het begrijpt. Dat is dan nog maar een deel van het verhaal, want hoewel ik het woord adembenemend graag koppel aan schoonheidsbeleving, waarin kommen met regelmaat figureren, kan ik mij nu niet onttrekken aan het adembenemend effect dat het woord pijn in deze context op mij heeft. Wat maakt dat ik nu poog ook dat aan u over te brengen. Al terugblikkend vermoed ik dat de fase van uitleggen door middel van woorden kan worden overgeslagen, wat zou betekenen dat er een rechtstreekse overdracht bestaat van gevoel en ervaring naar beeld, vice versa. Inderdaad, de open deur die de woordcombinatie “beeldende kunst” inhoudt. De wereld zal er niet mee gered worden, of misschien ook wel, maar laten we het bescheiden houden. Koen Nieuwendijk |