BACK

Weekly Residuum 449 - februari 2024 A

"Evolutie van Vooruitgang"

Erik van der Esch - “Sporen van Beschaving” 2016-2021, olieverf/paneel, 56,5 x 91,5 cm

Realiseert u zich dat het woord beschaving, zoals dat verwijst naar het menselijk handelen in de loop der eeuwen, behoorlijk ironisch, om niet te zeggen bijna cynisch is? U kunt het met een gerust hart overlaten aan Erik van der Esch om dat in beelden te transformeren. Maar wat nou het mooie is is dat tegelijkertijd zijn milde oordeel over het gestumper van het menselijk ras om de hoek komt kijken. Er is geen geweld te bekennen, hoofdzakelijk raadselachtige activiteiten, maar of de vrede is getekend blijft toch de vraag. Do you realize that the word civilization, as it refers to human activity through the ages, is quite ironic, if not almost cynical? You can confidently leave it to Erik van der Esch to transform that into images. But the great thing is that at the same time his mild judgment about the hum of the human race comes into play. There is no evidence of violence, mainly mysterious activities, but whether peace has been signed remains the question.

In het NRC van het weekend van 6 en 7 januari stuitte ik op pagina 9 op een artikel van de correspondent in Brussel, Clara van de Wiel, met de onheilspellende kop “En op het spel staat: de democratie”. Daarboven een globale wereldkaart, waarop de landen staan ingekleurd, waar nu of zeer binnenkort verkiezingen worden gehouden. Zoals het in serieuze verslaggeving betaamt, krijgen de landen waar het politieke systeem rammelt in de beknopte beschouwing voorrang. Maar als ik kijk naar het kaartje, dan denk ik heel wat anders. Mijn hart springt op van vreugde: kijk nou, verkiezingen over de hele wereld, in 80 landen! Natuurlijk heeft Van de Wiel gelijk in haar inventarisatie van gammel tot nep, van repressie tot misleiding, maar ik kies liever voor de verademing die de constatering teweegbrengt dat er vijftig jaar geleden heel wat minder ingekleurde vakjes op die wereldkaart te zien zouden zijn geweest. Bekijk het eens breed: dik tweehonderd jaar geleden woedde de Franse Revolutie, een halve eeuw later was er de Grondwet van Thorbecke, sinds 1919 stemrecht voor vrouwen - in Nederland - en, na nog wat wereldoorlogen tussendoor, bevrijdden Portugal en Spanje zich in de jaren 70 van de 20ste eeuw van hun respectievelijke dictators en pas in 1989 luidde de val van de Berlijnse muur met een daverende dreun het einde van de Koude Oorlog in. Dat er veel ellende voor in de plaats is gekomen staat buiten kijf. En inderdaad, in de angst van al die repressieve machthebbers voor de consequenties van het democratisch élan schuilt momenteel het grootste gevaar. Maar minstens even belangrijk is dat veel landen onderweg zijn in de moeizame implementatie van democratische waarden in hun politieke systemen. Ik kan dat in het brede perspectief toch echt niet anders benoemen dan als vooruitgang, al laat zelfs Nederland zien dat dat niet altijd, zeg maar bijna nooit, één strakke weg recht vooruit is. Ook riskant, ik geef het toe, maar die ingekleurde wereldkaart, dat is goed nieuws, dat benoemd moet worden, dat op de voorpagina thuishoort. Koen Nieuwendijk (Deze tekst op LinkedIn geplaatst onder de titel "Is dit goed of slechte nieuws?)

BACK