 |
Wat is er mooier dan het samenbrengen van diepgevoelde emoties en eenvoudige zaken? Het belijden van eenvoud is in, het stilleven leent zich daarvoor. Maar wat is eenvoud in termen van vorm? Mag een ding nog ergens toe dienen, of is het uberhaupt wel toegestaan dat ter discussie te stellen? Ik vraag maar wat, omdat ik popel u iets aan te reiken dat in eenvoud niet te overtreffen valt. De kleur is rood, het heeft een naam, maar het is nietig. De rode snipper van Snijders heeft ongemerkt het tijdperk van de amorfe vormen ingeluid. In het realistische stilleven wel te verstaan. Tot nog toe waren papieren meestal plano of keurig gevouwen, eventueel gekreukeld, maar dan ging het om het touwtje of het verbergen van voorwerpen. Zie het werk van Claudio Bravo, Yrjö Edelmann en Van Overbeek. Bij Hendrick Brandtsoen mocht wel al gescheurd papier figureren, maar het was wit. Bij Snijders is de snipper rood, waarmee het nietige overblijfsel de status van een voorwerp heeft gekregen. Die snipper ontsnapte in 1986 ternauwernood aan de prullemand, juist vanwege die door Snijders zelf geschilderde prachtige rode kleur. Waarmee hartstocht, eenvoud en subtiliteit samenkwamen.
*
Schilderen is reizen, in meerdere betekenissen. Niet alleen mensen reizen, ook hun gedachten en gevoelens. Het penseel van de schilder reist, de rode snipper reist mee. Zelf reisde Snijders ooit door Europa, en kwam in Gallicië terecht, waar hij op het strand schetste en schilderde. Tot zijn verbazing herontdekte hij via Google Earth het strandje, en zag zelfs de rotspartij, vanaf waar hij schetsen van het landschap maakte. Een van die schetsen komt nu terug in zijn schilderij "Herinnering aan Gallicië" (pagina 2), daarmee aangevend dat de grens tussen fysiek reizen en anderszins soms moeilijk is te trekken, en in feite de moderne techniek ook op een poëtische manier in de gevoelsmatige wereld van de kunsten kan integreren.
*
Er is een gevoelig onderwerp dat ik toch graag ter sprake zou willen brengen. Het is nu eenmaal zo dat Ben Snijders vele navolgers kent. Min of meer vanzelfsprekend wordt daar negatief op gereageerd. In het verleden lag dat anders. De leermeester schoolde zijn leerlingen in zijn eigen stijl. Er waren geen wetten die dat verboden. Men ervoer het nadoen anders. Ook ik heb de neiging om epigonen met de beschuldigende vinger na te wijzen, maar is dat wel juist? De mensheid zou nooit verder zijn gekomen zonder de ingebakken houding van imiteren en leren. Niet voor niets gaan er stemmen op om octrooien en patenten te beperken, omdat het de broodnodige creativiteit van het individu belemmert. Er zijn natuurlijk wel aspecten die om regulering vragen, zoals de eer en de revenuen. De kunst is hierbij de begeestering niet te blokkeren met verbodsbepalingen. Dat geldt net zo goed voor de beeldende kunst. Het meest natuurlijke wat ik op dit moment kan bedenken is de aansporing er wat opener over te spreken. Een epigoon eert zijn inspiratiebron door te proberen hem te evenaren. Hij, of zij, neemt zelf het riciso dat liefhebbers zien dat hij daar niet in slaagt. Is dat niet een pracht fenomeen: reprimande en aansporing tegelijkertijd?
Passion for Colour
What could be better than pulling together impassioned feelings and matters of a straightforward nature? Championing the cause of simplicity is currently all the rage, and the still life presents the perfect vehicle. But what is simplicity in terms of outward appearance? Is it still permitted for objects to serve a particular purpose or even, to raise the question as such for discussion? These are just a handful of queries on my part, for I've got something for you that gives entirely new meaning to the concept of simplicity. Its colour is red, it comes with a name of its own, and yet it is infinitesimal. Ben Snijders's red shred of paper has imperceptibly ushered in the era of amorphous shapes - in the context of realistic still lifes, that is. To date pieces of paper have mostly been of the broadsheet variety or have come neatly folded, as in the work of Claudio Bravo, Edelman and Van Overbeek, for example. It's true that Brandtsoen allowed shredded paper to appear in his work, but the paper as such was still white. Snijders by contrast has plumped for the bright red shred of paper and has thus conferred the status of object upon what is essentially a wispy remainder. Back in 1986 the very same shred only just avoided ending up in the wastepaper basket because of its glorious redness. Which enabled passion, simplicity and subtlety to come together.
*
Painting is travelling in more than one sense of the word. It is not just people who travel: their thoughts and feelings do so, too. The painter's brush travels, the red shred of paper tags along. Snijders himself once went on an extended tour of Europe in the course of which he ended up in Galicia, where he spent time on the beach, sketching and painting. Much to his surprise through Google Earth he rediscovered this very stretch of beach, to the point where he could even identify the mass of rocks from where he had been sketching the landscape. This very sketch is now being reintroduced in his painting "Memory of Galicia" (page 2), as a reminder that the boundary line between travelling physically and otherwise can be hard to define and contemporary technology is capable in actual fact of integrating into the emotional world of the arts.
*
There is a sensitive subject that I should nevertheless like to table. It's an established fact that Ben Snijders has many imitators. This is something which tends to prompt a negative response, almost as if the one followed from the other. Things were very different in the past, when the master drilled his students to adopt his own mannerism. There were no rules that objected to this, "imitation" being experienced quite differently in those days. I too am inclined to have a go at epigons, but how fair is this, really? The human race would never have evolved if it weren't for our innate pattern of imitation and learning. There is a reason for the movement that is advocating the curbing of patents. Of course some elements require regulation, such as the acclaim and the revenue, but the trick is not to frustrate the intercession of enthusiasm by imposing all kinds of bans. It's no different where the visual arts are concerned. The most natural thing I can think of right now is the encouragement to discuss things more openly. An epigon recognises his source of inspiration by trying to equal him, exposing himself or herself to the risk of enthusiasts establishing that he has failed. What a splendid phenomenon: reprimand and encouragement all at once!
*
|
|
