|
Als uit het niets komend was daar een paar jaar geleden, in de kleine wereld van de hedendaagse schilderkunst, opeens Bernard Verkaaik (1946), zich vanaf zijn eerste schilderij onder de besten van het stillevengenre scharend.
Wat is dan toch het geheim van Bernard Verkaaik. Stelt u zich voor een jarenlange hunkering naar een ideaal dat steeds voorbij de horizon lag en dat steeds terzijde werd geschoven voor de succesvolle dagelijkse plicht.
Wie is dan toch Bernard Verkaaik. Stelt u zich voor, een leven lang schilderen, succes alom, gelauwerd, maar slechts aan één voorwaarde wordt niet voldaan. Bij alles wat zijn penselen te berde brengen, domineert de wens van de opdrachtgever. In de kunstwereld ligt dat moeilijk, in de reclamewereld, want daar gaat het hier over, is dit doodnormaal. Niettemin groeide in de loop der jaren in Verkaaik's bewustzijn de behoefte om zijn geest al schilderend geheel zijn eigen gang te laten gaan, totdat uiteindelijk het moment kwam dat hij zijn succesvolle loopbaan resoluut afsloot, om alleen nog maar datgene te schilderen waar hij al jaren naar smachtte: eenvoud en soberheid. Weg met het paaien, op slot de kist met toeschietelijkheid, gedaan met het rekening houden en het plooien.
Het daaropvolgende heroïsche gevecht is een verhaal op zich, maar waar het om gaat is wat eruit voortkwam: momumentale schilderijen, met een geheimzinnig licht, met subtiel gedoseerde kleur, maar met een maximum aan suspense. Met een sfeer als een modern klooster, zonder de knellende banden van een religie, maar met alle kracht van de helende werking van contemplatie. De voorname sobere kruiken en potten domineren de onwrikbare composities, laten met moeite hun eigen identiteit inpassen in het totaal, waarin zij een verbond sluiten met rondwarend licht, en verder met uien, eieren en pruimen, die, als moesten zij eerst wennen aan het belang van hun aanwezigheid, zich op hun beurt bijna tot pronken laten verleiden. Alsof er een dialoog gaande is tussen uitsluitend exponenten van soberheid en leegte, die tot hun verrassing mogen figureren in zoiets onbenoembaars als adembenemende schoonheid.
Koen Nieuwendijk.
Restrained Command
|
Having burst upon the private scene of contemporary Dutch painting only a few years ago, Bernard Verkaaik (b. 1946) with his very first painting rushed to the fore, and has ranked as one of the leading representatives of the still life genre ever since.
Which makes you wonder what his secret is. Imagine a yearning, year after year, for an ideal beckoning beyond the horizon, yet consistently being put to one side in favour of the lucrative daily routine.
So who is Bernard Verkaaik? Imagine a lifetime of painting, no shortage of success, celebrity status, and yet one condition that is consistently being denied, in that everything his brushes produce is dictated by the requirements of the principal - an awkward scenario in the world of art, but one that is very typical of the advertising world, which is what we are talking about. And yet, as time went on Verkaaik found himself becoming increasingly aware of a craving for letting his spirit roam free while painting, until the moment finally arrived when he resolutely ended his successful career, henceforth to concentrate only on that which he had been hankering after for all those years: the straightforward, the restrained. No more appeasement, no more accessibility, no more making allowances and accommodating.
The heroic battle that followed is quite a story, but what really matters has been the outcome: monumental paintings featuring a mysterious light and carefully balanced colour, but with a maximum of suspense, radiating an atmosphere redolent of a latter-day monastery, without the restrictive associations imposed by religion but with the full force of the healing effect of contemplation. The noble and restrained jugs and jars dominate the uncompromising compositions, barely letting their own identity fit in with the larger arrangement, in which they forge a pact with roaming light as well as with onions, eggs and plums, which in turn just stop short of flaunting, as if they first had to get used to the significance of their own presence - as if a dialogue is under way featuring only exponents of restraint and bareness that are taken aback at finding themselves being allowed to play a part in something as indescribable as awe-inspiring magnificence.
Koen Nieuwendijk
|
|
